Μια ανάλυση σεναριογραφικού ενδιαφέροντος της πιο δημοφιλούς σκηνής από το Σπιρτόκουτο, σε σενάριο Γιάννη Οικονομίδη και Λένιας Σπυροπούλου.
Πρόκειται για μια εξαιρετικά καλοδομημένη σκηνή, με ωραία κλιμάκωση και πετυχημένες ανατροπές. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον -και χιούμορ- προκαλεί η χρήση ενός χαρακτήρα διπρόσωπου (shapeshifter). Επιπλέον, αξιοσημείωτο είναι ότι, παρά την μινιμαλιστική πλοκή της ταινίας, η συγκεκριμένη σκηνή έχει όλα τα στάδια του αρχετυπικού Ταξιδιού του Ήρωα,1 από την αρχή ως το τέλος της.
Διαβάστε ολόκληρη τη σκηνή σε αρχείο PDF. (Δεν πρόκειται για απόσπασμα του αυθεντικού σεναρίου, αλλά για μεταγραφή από τους διαλόγους της ταινίας.)
Στόχος ανάλυσης
Η ανάλυση που κάνει ένας σεναριογράφος δεν είναι ίδιου τύπου με αυτή που κάνει ένας ηθοποιός και ένας σκηνοθέτης. Η δική τους ανάλυση στοχεύει στην ερμηνεία της σκηνής, δηλαδή στο να εντοπίσουν το βαθύτερο θέμα για το οποίο μιλάει. (Αυτό το πετυχαίνουν μελετώντας το υποκείμενο (subtext) στις ατάκες και τις δράσεις, ώστε να προβούν στην σκηνοθεσία και την υποκριτική ερμηνεία της.)
Από την άλλη, ένας σεναριογράφος μελετά μια σκηνή για να μάθει να γράφει σκηνές. Να μάθει πώς να δομεί το υλικό του, ώστε να επιτυγχάνει τη μέγιστη δυνατή συναισθηματική εντύπωση στον θεατή.
Αν και η ανάλυση έχει διαφορετικό στόχο από του ηθοποιού και του σκηνοθέτη, ωστόσο χρησιμοποιούνται κάποια κοινά εργαλεία, όπως ο χωρισμός σε ενότητες και beat.
Ως σεναριογράφος, λοιπόν, στην ανάλυση αυτή, μελετώ το περιεχόμενο και τη δομή της σκηνής.
Το περιεχόμενο περιλαμβάνει όλα τα συστατικά της σκηνής· τους χαρακτήρες, τις επιδιώξεις τους, τις βασικές τους δράσεις, καθώς και το όποιο βήμα του ταξιδιού ωρίμανσής τους εμπεριέχεται στη σκηνή.
Η δομή είναι ο τρόπος με τον οποίο μας σερβίρεται το περιεχόμενο. Οι αναλογίες και η σειρά με την οποία τα συστατικά χρησιμοποιούνται στο μαγείρεμα των συναισθημάτων του θεατή. Περιλαμβάνει στοιχεία όπως το πώς ξεκινά η σκηνή· πώς κορυφώνεται· πώς ανατρέπεται· ποια στρατηγική ακολουθούν οι χαρακτήρες για να πετύχουν αυτό που επιδιώκουν· τι σειρά ακολουθούν τα επιχειρήματά τους.
Οι 3 μαγικές ερωτήσεις
Αφού δω (ή διαβάσω) τη σκηνή αρκετές φορές, ξεκινώ την ανάλυση με τις 3 μαγικές ερωτήσεις του Ντέιβιντ Μάμετ: 2
1. Ποιος θέλει τι από ποιον;
Πρωταγωνιστής: ο Δημήτρης, που θέλει να πείσει τον Βαγγέλη να παντρευτεί τη Λίντα.
Ανταγωνιστής: ο Βαγγέλης, που δεν θέλει ούτε να το ακούσει.
Στη σκηνή υπάρχει ένας ακόμη χαρακτήρας, ο Γιώργος, που παίζει τον ρόλο μπαλαντέρ, αλλάζοντας στρατόπεδα ως αρχετυπικός διπρόσωπος. Με αυτόν τον τρόπο, δρα καταλυτικά στη συζήτηση, αλλά δεν εξυπηρετεί πάντα την ίδια πλευρά. Ο Γιώργος είναι επίσης το χιουμοριστικό στοιχείο της σκηνής.
2. Τι θα γίνει αν δεν το πάρει;
Αρκεί να δούμε το τέλος της σκηνής, όταν ο Δημήτρης δεν πείθει τον Βαγγέλη να παντρευτεί τη Λίντα. Αυτό σημαίνει ότι, πολύ πιθανόν:
- η Λίντα θα μείνει με ένα μωρό χωρίς πατέρα.
- η Λίντα θα χάσει τη δουλειά της, σύμφωνα με όσα λέει ο Γιώργος στο τέλος της σκηνής.
- ο Βαγγέλης θα συνεχίσει την κατά συρροή ανώριμη συμπεριφορά του απέναντι στις επόμενες γυναίκες του μαγαζιού.
Τι από αυτά έχει, άραγε, μεγαλύτερη επίπτωση στον ίδιο τον Δημήτρη; Φαίνεται ότι διακυβεύεται κάτι βαθύτερο, που δεν έχει τόσο να κάνει με τις προσλήψεις και τις απολύσεις στο μαγαζί.
Γιατί ο Δημήτρης επιδιώκει να παντρέψει Λίντα και Βαγγέλη; Μήπως βλέπει στο όλο συμβάν μια ευκαιρία να φερθεί σαν σωστός πατέρας (κάτι στο οποίο θεωρεί ότι έχει αποτύχει με τον γιο του, τον Λουκά); Μήπως, όσο και αν η δική του οικογένεια είναι στα μαχαίρια, ο Δημήτρης πιστεύει στις οικογενειακές αξίες;
Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα θα μας έδινε τη ραχοκοκκαλιά του χαρακτήρα (character spine), δηλαδή την βαθύτερη επιδίωξή του, τη βαθύτερη πεποίθησή του, βάσει της οποίας πορεύεται σε όλη την ταινία. Για να απαντήσουμε σε αυτό το ερώτημα, χρειάζεται να αναλύσουμε ολόκληρη την ταινία, κάτι που δεν είναι ο στόχος του συγκεκριμένου άρθρου.
Με επιφύλαξη, εφόσον δεν έχω δει την ταινία πρόσφατα, ας αποφανθώ ότι εσωτερική επιδίωξη του Δημήτρη είναι η οικογενειακή αποκατάσταση, ασφάλεια, και -γιατί όχι;- η οικογενειακή αγάπη. Ο Δημήτρης θέλει να βλέπει τον θεσμό της οικογένειας να λειτουργεί.
3. Γιατί τώρα;
Γιατί ο Δημήτρης κάνει τώρα αυτή την κουβέντα;
Διότι η Λίντα μόλις έχει μείνει έγκυος. Ο Βαγγέλης μόλις την έχει παρατήσει. Τα πράγματα είναι ακόμη φρέσκα και, με λίγη προσπάθεια, ο Βαγγέλης μπορεί να πεισθεί να κάνει «αυτό που πρέπει.»
Αρχική & τελική εικόνα
Κάθε δραματική σκηνή χρειάζεται να επιφέρει κάποια αλλαγή. Αυτή η αλλαγή φαίνεται ξεκάθαρα, αν συγκρίνουμε την αρχική με την τελική εικόνα του χαρακτήρα.
Στη συγκεκριμένη σκηνή, ο Δημήτρης ξεκινά με ελπίδα να οδηγήσει δυο νέους στους δεσμούς του γάμου και στο ξεκίνημα μιας οικογένειας. Όπως έχουμε δει, όμως, δεν το καταφέρνει. Καταλήγει αηδιασμένος, τόσο από τον Γιώργο, όσο και από τον Βαγγέλη, τον οποίο διώχνει κακήν κακώς από το σπίτι του.
Ενότητες
Για να μελετήσουμε τη σκηνή βαθύτερα, βοηθά να τη χωρίσουμε σε ενότητες. Αλλαγή ενότητας έχουμε κάθε φορά που αλλάζει το θέμα της συζήτησης ή με την είσοδο ή έξοδο κάποιου χαρακτήρα.
Παραλείπω κάποιες πρώτες ατάκες για λόγους συντομίας και ξεκινώ την ανάλυση από το σημείο που ο Βαγγέλης κάθεται μαζί με τον Γιώργο μπροστά στην τηλεόραση.
1.
Αν και έχει υποσχεθεί στον Δημήτρη να τον στηρίξει στην κουβέντα, από την αρχή βλέπουμε ότι ο Γιώργος συνομωτεί με τον Βαγγέλη, για το θέμα μιας άλλης κοπέλας, της Νικολέτας:
ΒΑΓΓΕΛΗΣ
Το στειλε, το κωλαράκι.
ΓΙΩΡΓΟΣ
Έλα ρε.
ΒΑΓΓΕΛΗΣ
Πριν από λίγο. Πήρε τηλέφωνο, δεν τη
βρήκε εκεί, τον πούλο.
ΓΙΩΡΓΟΣ
Κα'να τηλέφωνο κράτησες;
ΒΑΓΓΕΛΗΣ
Ναι ρε, τα 'χω.
ΓΙΩΡΓΟΣ
Τον μαλάκα...Το γιατί ο Γιώργος συνομωτεί με τον Βαγγέλη σε αυτό το θέμα είναι άγνωστο. Δεν έχουμε στοιχεία για το αν και ο Γιώργος φλερτάρει με τις υπαλλήλους.
Κατά κάποιον τρόπο, χαίρεται τον Βαγγέλη που είναι τόσο δραστήριος στον σεξουαλικό τομέα, ακόμη και αν αυτό υπονομεύει τη λειτουργία του μαγαζιού.
2.
Ο Δημήτρης έρχεται και κάθεται μαζί τους. Νέα ενότητα.
Η ειρωνεία είναι ότι, ενώ ο Δημήτρης έχει ζητήσει από τον Γιώργο να πείσουν τον νεαρό να παντρευτεί, ο Γιώργος ξεκινά την κουβέντα στηρίζοντας τον ανεύθυνο τρόπο ζωής του Βαγγέλη και τη συνήθειά του να κοιμάται και μετά να παρατάει όλες τις κοπέλες που έχουν προσλάβει στο μαγαζί:
ΓΙΩΡΓΟΣ
Τι έγινε, ρε; Το 'στειλες το
κοριτσάκι; Τη Νικολέτα;
ΒΑΓΓΕΛΗΣ
Ρε Δημήτρη, είναι από τις καλές.
ΓΙΩΡΓΟΣ
Μια χαρά κοπέλα ήτανε, ρε. Γρήγορη
στη δουλειά της, πονηρή, σπιρτόζα.
Γιατί ρε; Μια σωστή κοπελίτσα ήρθε
κει πέρα να δουλέψει, να πούμε, και
τη στέλνουμε έτσι;
(στον Βαγγέλη)
Άσε ρε και συ τη μύτη σου. Πάρε μια
χαρτοπετσέτα.Τι θέλει να πετύχει εδώ ο Γιώργος; Πιθανόν να έχει ο ίδιος κάποιο σεξουαλικό όφελος, ίσως τόσο απλό όσο το να τρώει με τα μάτια κάθε «σωστή κοπελίτσα» που προσλαμβάνουν.
Άλλη πιθανή εξήγηση είναι ότι βλέπει στον Βαγγέλη όλα όσα ο ίδιος θα ήθελε να κάνει, αλλά δεν μπορεί λόγω του γάμου του. Η όλη ταινία, εξάλλου, έχει ως πλαίσιο την οικογενειακή ζωή. Ο Βαγγέλης είναι ένας από τους χαρακτήρες που αντιτίθεται σε αυτή και πιθανώς ο Γιώργος να έχει κάποια σχετική εσωτερική σύγκρουση.
Να λοιπόν μια πιθανή ανάγνωση της σκηνής: τόσο ο Δημήτρης όσο και ο Γιώργος βλέπουν τον Βαγγέλη σαν γιο ή ανηψιό και επιθυμούν να τον καθοδηγήσουν, σύμφωνα με το πώς ο καθένας τους βιώνει και ερμηνεύει τον θεσμό της οικογένειας.
Το γκαγκ με τον Βαγγέλη που σκαλίζει τη μύτη του σαν παιδάκι δίνει έμφαση σε αυτή την προσέγγιση: οι δύο ενήλικες προσπαθούν να δασκαλέψουν ένα ανώριμο παιδί.
Ο Δημήτρης αγνοεί όλο το ζήτημα και πάει κατευθείαν στο θέμα που τον ενδιαφέρει:
3.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ
Τι θα κάνεις με τη Λίντα, Βαγγέλη;Αυτή η ατάκα του Δημήτρη εισάγει στη συζήτηση το θέμα και προετοιμάζει για το Κάλεσμα στην Περιπέτεια που ακολουθεί στην ενότητα 5.1
Μπορεί άνετα κάποιος να υποστηρίξει ότι η ίδια αυτή ατάκα είναι το Κάλεσμα στην Περιπέτεια. Ωστόσο, το Κάλεσμα αυτό ολοκληρώνεται στην ενότητα 5, με την παρότρυνση να παντρευτεί ο Βαγγέλης τη Λίντα.
ΒΑΓΓΕΛΗΣ
Τι θα κάνω;
ΔΗΜΗΤΡΗΣ
Αυτό ρωτάω εγώ. Τι θα κάνεις με τη
Λίντα;
ΒΑΓΓΕΛΗΣ
Τίποτα. Το μόνο που μπορώ να κάνω
είναι να την πάω σ'έναν δικό μου
γιατρό να κάνει την έκτρωση. Να το
ρίξει, να τελειώνουμε. Τώρα άμα
εκείνη δεν θέλει, εγώ τι φταίω;Μέσα σε μια ατάκα, με πολλή φυσικότητα, παίρνουμε τη βασική πληροφορία που χρειαζόμαστε για να καταλάβουμε τι τρέχει: δεν ξέρουμε ποια είναι η Λίντα, αλλά ο Βαγγέλης την έχει αφήσει έγκυο.
Η πρώτη αντίδραση του Βαγγέλη είναι να κλείσει το ζήτημα όσο γίνεται πιο ανώδυνα. Πρόκειται για ένα στάδιο Debate.
4.
Ως μέρος του Debate, o Γιώργος ανοίγει μια μικρή ενότητα-παρένθεση, κρατώντας την ίδια στάση συμπάθειας προς τον νεαρό κατακτητή Βαγγέλη:
ΓΙΩΡΓΟΣ
Γιατί δεν θέλει, ρε;
ΒΑΓΓΕΛΗΣ
Παλιά, μωρέ, έχει ξανακάνει άλλη
μία και φοβάται. Την έχουν τρομάξει
κι οι φίλες της ότι άμα κάνει δεν
θα ξαναπιάνει παιδί μετά, ότι
θα 'χει τραβήγματα με τις
εγκυμοσύνες και άλλες τέτοιες
μαλακίες.
ΓΙΩΡΓΟΣ
Της πούτσας.
ΒΑΓΓΕΛΗΣ
Ε, βέβαια, της πούτσας. Με τις
καργιόλες, όλες, να πούμε...Αυτή η παρένθεση εξυπηρετεί δύο στόχους:
- απαλείφει την έκτρωση ως πιθανή λύση του προβλήματος, παραθέτοντάς μας εν συντομία τη θέση της Λίντας: η ίδια δεν πρόκειται να κάνει έκτρωση με τίποτα. Την έχει ξανακάνει, τη φοβάται, έχει και τις φίλες της που τη στηρίζουν σε αυτό.
- δείχνει την αδιαφορία του Βαγγέλη για το μέλλον της Λίντας ως γυναίκας και μητέρας. Το ενδεχόμενο να μην μπορεί να ξαναμείνει έγκυος είναι κάτι που δεν τον απασχολεί· το μοναδικό πρόβλημα για αυτόν είναι η τρέχουσα εγκυμοσύνη και πώς θα την ακυρώσει. Ο Γιώργος είναι της ίδιας νοοτροπίας.
5.
Ως τώρα, ο Γιώργος δεν έχει βοηθήσει ιδιαίτερα να κρατηθεί η κουβέντα σε τροχιά. Ωστόσο, ο Δημήτρης, χωρίς να χαραμίσει ούτε λέξη του, οδηγεί την κουβέντα ξανά προς την επιδίωξή του:
ΔΗΜΗΤΡΗΣ
Γιατί δεν μαζεύεσαι και συ, ρε
Βαγγέλη; Είκοσι εφτά - είκοσι οχτώ
χρονών γαϊδούρι έχεις φτάσει. Άντε,
παντρέψου κι εσύ. Πάρε τη Λίντα.
Μια χαρά κοπέλα είναι.
ΓΙΩΡΓΟΣ
Ναι, ρε.Αυτό είναι το Κάλεσμα στην Περιπέτεια αυτής της σκηνής: «Παντρέψου τη Λίντα.»
Πριν ο Βαγγέλης απαντήσει οτιδήποτε, ο Δημήτρης παραθέτει ως επιχειρήματα τις αρετές της Λίντας, με τον Γιώργο να συμφωνεί, με παράφωνη χυδαιότητα:
ΔΗΜΗΤΡΗΣ
Δυο χρόνια την έχουμε στο μαγαζί
και δεν μας έχει δώσει ποτέ μιαν
αφορμή. Δουλευταρού είναι, πάντα
στην ώρα της, τακτική, τίμια...
Ο Βαγγέλης κοιτάζει τον αγώνα στην τηλεόραση. Ο Δημήτρης τη
σβήνει, με το τηλεχειριστήριο.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ (ΣΥΝΕΧ.)
... γλυκομίλητη, με το χαμόγελό της,
με το σεις και με το σας, καθαρή
είναι, ειναι και όμορφη κοπέλα...
ΓΙΩΡΓΟΣ
Μουνάρα είναι. Μουνάρα, όχι όμορφη.Το beat με την τηλεόραση δείχνει με άλλον ένα τρόπο το πόσο ανώριμα παίρνει ο Βαγγέλης το όλο θέμα. Το μυαλό του πετάει αλλού, περιμένοντας το κήρυγμα να τελειώσει. Ωστόσο, ο Δημήτρης είναι αποφασισμένος να τον στριμώξει και να πάρει μια απάντηση.
6.
ΒΑΓΓΕΛΗΣ
Τι λέτε, ρε παιδιά, τώρα, είμαι γω
για τέτοια;Το πρώτο επιχείρημα του Βαγγέλη μπορεί να ερμηνευτεί με δύο τρόπους: «Δεν είμαι αρκετά ώριμος για γάμο» ή «δεν βγάζω αρκετά χρήματα.»
ΓΙΩΡΓΟΣ
Γιατί;
ΔΗΜΗΤΡΗΣ
Γιατί δεν είσαι συ για τέτοια,
Βαγγέλη;
ΒΑΓΓΕΛΗΣ
Ε, τι να σου πω, τώρα. Εδώ δεν
μπορώ να ταΐσω ένα σκύλο, θα ταΐζω
γυναίκα και παιδιά;
ΓΙΩΡΓΟΣ
Έλα, ρε...Ο Δημήτρης και ο Γιώργος αδιαφορούν για το αν ο Βαγγέλης είναι ή δεν είναι ώριμος ψυχολογικά, παρά στέκονται στο ζήτημα των χρημάτων, τονίζοντας το πόσο μπορούν να τον στηρίξουν οικονομικά:
ΔΗΜΗΤΡΗΣ
Θα σε στηρίξω εγώ, ρε Βαγγέλη.
Δίπλα σου δεν είμαι τόσα χρόνια;
Είχες ποτέ κανένα μπλέξιμο και
δεν σού στάθηκα;
ΓΙΩΡΓΟΣ
Πάντα δίπλα σου δεν είμαστε, ρε;
ΔΗΜΗΤΡΗΣ
Προχώρα εσύ, κάνε αυτό που πρέπει.
Καλό μισθό παίρνεις εσύ, καλά
λεφτά βγάζει και η Λίντα...
ΓΙΩΡΓΟΣ
Ναι, ρε κορόιδο. Όλα στην τσέπη
σου θα μπαίνουνε, ρε.Ο Γιώργος είναι εντελώς διαφορετικός από τον Δημήτρη. Όσο και αν ο Δημήτρης πασχίζει να παρουσιάσει την ομορφιά της οικογένειας ως επιχείρημα, ο Γιώργος ρίχνει την κουβέντα ξανά και ξανά στον ατομισμό. Για τον Γιώργο, η οικογένεια είναι κάποιου είδους συμφωνία αλληλοεκμετάλλευσης.
7.
Σε αυτό το beat, ο Βαγγέλης μας αποκαλύπτει το βασικό του κώλυμα:
ΒΑΓΓΕΛΗΣ
Τι μού λέτε, τώρα; Να παντρευτώ
την Αλβανίδα;Εδώ έχουμε την πλήρη αποκάλυψη του ζητήματος της σκηνής, την οποία ως τώρα αγνοούσαμε: η Λίντα είναι Αλβανίδα. Η πρόκληση που έχει να αντιμετωπίσει ο Δημήτρης είναι πιο μεγάλη από όσο πιστεύαμε, καθώς δεν συγκρούεται μόνο με την ανωριμότητα του Βαγγέλη, αλλά και με τις ρατσιστικές του πεποιθήσεις.
Όπως η ίδια η Λίντα είναι κάθετη κατά της έκτρωσης, έτσι και ο Βαγγέλης είναι κάθετος κατά του να πάρει στα σοβαρά τη σχέση του με μια Αλβανίδα. Οι πεποιθήσεις του τού επιτρέπουν να κοιμηθεί μαζί της, να την αφήσει ακόμη και έγκυο, αλλά όχι να την παντρευτεί.
Χωρίς να χάσουν ούτε beat, ο Δημήτρης και ο Γιώργος αντεπιτίθενται, συμπνέοντας τόσο στον ρατσισμό, όσο και στη στρατηγική: το κοινό τους επιχείρημα είναι ότι η Λίντα κάνει για τον Βαγγέλη. Αυτό που διαφοροποιεί τις φωνές τους (και προσθέτει και χιούμορ) είναι η διαφορετική ερμηνεία που δίνει ο καθένας σε αυτή την πρόταση: ενώ ο Δημήτρης το εννοεί ως η Λίντα, αν και Αλβανίδα, είναι καλή κοπέλα, ο Γιώργος το εννοεί ως ο Βαγγέλης, αν και Έλληνας, μόνο για Αλβανίδα κάνει.
Είναι αξιοσημείωτο ότι, παρά τη διαφωνία, και οι τρεις χαρακτήρες συμφωνούν στις ρατσιστικές πεποιθήσεις τους. Όλη η ενότητα πατάει στο «ναι μεν Αλβανίδα, αλλά…»
ΔΗΜΗΤΡΗΣ
Αλβανίδα, Ξαλβανίδα, η Λίντα είναι
μια χαρά κοπέλα. Την έχω τσεκάρει.
ΒΑΓΓΕΛΗΣ
Κι επειδή την έχουμε τσεκάρει;
Δηλαδή τι; Θα την πάρω;
ΓΙΩΡΓΟΣ
Γιατί να μην την πάρεις, ρε; Γιατί
να μην την πάρεις;
ΒΑΓΓΕΛΗΣ
Θα πάρω γω την Αλβανίδα;
ΓΙΩΡΓΟΣ
Τα μούτρα σου τα 'χεις δει;
ΔΗΜΗΤΡΗΣ
Θα μού κάνεις τώρα κηρύγματα εσύ
για τους Αλβανούς, Βαγγέλη; Δεν
ξέρω γω τι σκατοφάρα είναι; Αλλά
με τη Λίντα είναι αλλιώς. Την
ξέρουμε, είναι δικιά μας. Πού
κολλάς;8.
Η επιχειρηματολογία συνεχίζει στην ίδια λογική, αλλά τώρα γύρω από τις οικογένειες της Λίντας και του Βαγγέλη. Ξανά, ο Δημήτρης υποστηρίζει ότι η Λίντα, αν και Αλβανίδα, προέρχεται από καλή οικογένεια, ενώ ο Γιώργος λέει ότι ο Βαγγέλης, αν και Έλληνας, έχει οικογένεια αντάξια να συμπεθεριάσει με Αλβανούς:
ΒΑΓΓΕΛΗΣ
Τι μού λές τώρα κι εσύ, ρε
Δημήτρη, κι εσύ; Ε; Τι μού λες
τώρα; Κι άμα κατέβουν οι άλλοι
από κει πάνω, να πούμε; Τι θα
τούς κάνω γω τόσους Αλβανούς μέσ'
στο σπίτι μου;
ΓΙΩΡΓΟΣ
Γιατί, ρε; Το σόι σου καλύτερο
είναι;
ΔΗΜΗΤΡΗΣ
Ο πατέρας είναι μορφωμένος.
Είναι δάσκαλος.
ΓΙΩΡΓΟΣ
Έλα, μωρέ, τώρα. Αρχίδια δάσκαλος
είναι.Εδώ, το κοινό μέτωπο Δημήτρη-Γιώργου ραγίζει, λόγω της ουσιαστικής διαφοράς των χαρακτήρων τους. Ήδη από την αρχή της κουβέντας, ο Γιώργος συμμετέχει απρόθυμα· σε αυτό το σημείο έχει αρχίσει να χάνει την υπομονή του, τόσο με το θέμα της συζήτησης όσο και με την στάση του Δημήτρη.
Ο Βαγγέλης αρπάζεται από το ράγισμα, για να αντικρούσει τη στρατηγική του Δημήτρη: όσο και αν προσπαθείς να με πείσεις για την οικογένειά της, η Λίντα είναι μια υποδεέστερή μου:
ΒΑΓΓΕΛΗΣ
Και τι έγινε, που είναι δάσκαλος,
ε; Και τι έγινε; Ο πατέρας της
είναι δάσκαλος και η Λίντα
καθαρίζει τους καμπινέδες μας,
να πούμε.9.
Ο Γιώργος, μπουχτισμένος από την όλη κουβέντα, κάνει μια απόπειρα να την κλείσει, όπως-όπως. Ο Δημήτρης, επίσης μπουχτισμένος από τη στάση του Γιώργου, τον επιπλήττει. Το χάσμα Δημήτρη-Γιώργου μεγαλώνει:
ΓΙΩΡΓΟΣ
Ε, θα καθαρίζει και τον δικό σου,
ρε μαλάκα.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ
Ρε Γιώργο!
ΓΙΩΡΓΟΣ
Πάρ'τηνε, ρε! Πάρ'τηνα να
τελειώνουμε! Άντε, να ησυχάσει και
το μαγαζί από την κλαψομουνίασή
της!
ΔΗΜΗΤΡΗΣ
Ρε Γιώργο!10.
Ωστόσο, η κουβέντα δεν πάει άσχημα. Αν και δεν έχουν κοινή στρατηγική, έχουν στριμώξει τον Βαγγέλη για τα καλά. Ο Δημήτρης φαίνεται να πλησιάζει τον στόχο του.
(ΔΗΜΗΤΡΗΣ)
(στον Βαγγέλη)
Άντε, ρε και συ! Προχώρα, πού
κολλάς; Καλύτερες ήταν οι άλλες,
δηλαδή, που είχες τόσα χρόνια, ρε
μαλάκα;
ΓΙΩΡΓΟΣ
Πατσαβούρες ήτανε, μωρέ.
ΒΑΓΓΕΛΗΣ
Πατσαβούρες, πατσαβούρες, πάντως
Αλβανίδες δεν ήτανε!
(στον Γιώργο)
Εσύ θα την παντρευόσουνα;
ΓΙΩΡΓΟΣ
Το ίδιο είμαστε εγώ κι εσύ, ρε;
Το ίδιο είμαστε; Που θα μού πεις,
εμένα, αν θα 'παιρνα Αλβανίδα; Άντε
ρε κάνε μας τη χάρη από δω πέρα!11.
ΒΑΓΓΕΛΗΣ
Εδώ, δηλαδή, τι είμαι; Πώς θα γίνει,
ρε παιδιά; Θα τη φορτωθώ; Και πώς
θα κυκλοφορώ στον δρόμο με την
Αλβανίδα; Στον δρόμο πώς θα
κυκλοφορώ, μού λέτε; Άσε με, σε
παρακαλώ. Θα το μάθει η μάνα μου,
να πάθει κα'να εγκεφαλικό. Θα τους
φρικάρουμε τελείως, να πούμε;
ΓΙΩΡΓΟΣ
Σιγά, ρε. Σ'έπιασε ο πόνος για τη
μάνα σου.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ
Ίσα-ίσα που θα χαρεί, τέτοια κοπέλα
που θα πάρεις.Εδώ είναι το μέσον της σκηνής. Είναι το σημείο όπου φαίνεται ότι ο Δημήτρης έχει πετύχει τον στόχο του και ο Βαγγέλης έχει σχεδόν λυγίσει.
12.
Ωστόσο, μετά την φαινομενική νίκη, έρχεται το κομμάτι «Οι Κακοί Ξανάρχονται,» στο οποίο ο Βαγγέλης πιάνεται από έναν νέο ισχυρισμό: πώς ξέρουμε ότι το παιδί είναι δικό του;
ΒΑΓΓΕΛΗΣ
Κάτσε, ρε Δημήτρη. Με συγχωρείς πάρα
πολύ, αλλά εσύ μιλάς λες και ξέρεις
πως το παιδί είναι δικό μου.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ
Εγώ είμαι βέβαιος.
ΒΑΓΓΕΛΗΣ
Και πώς είσαι βέβαιος;
ΔΗΜΗΤΡΗΣ
Μού το είπε η Λίντα.
ΒΑΓΓΕΛΗΣ
Σ'το είπε η Λίντα; Και τι έγινε που
σ'το 'πε η Λίντα;
ΔΗΜΗΤΡΗΣ
Την πιστεύω.
ΒΑΓΓΕΛΗΣ
Την πιστεύεις; Και άμα σου έλεγε,
δηλαδή, πως το παιδί είναι του Λουκά,
τι θα 'κανες;
ΔΗΜΗΤΡΗΣ
Τότε, εκεί που κάθεσαι εσύ, θα
καθόταν ο Λουκάς.13.
Βλέποντας ότι το επιχείρημα του Δημήτρη είναι απλώς ότι πιστεύει τη Λίντα, ο Βαγγέλης ξεθαρρεύει και ισχυρίζεται ότι το παιδί σίγουρα δεν είναι δικό του. Αν ο Δημήτρης πιστεύει τη Λίντα, γιατί να μην πιστέψει και τον ίδιο;
ΒΑΓΓΕΛΗΣ
Τι μου λέτε τώρα, ρε; Εγώ δεν
χρεώνομαι. Έτοιμο παιδί δεν χρεώνομαι.
Τέλειωσε.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ
Τι πάει να πει «έτοιμο παιδί,» Βαγγέλη;
ΒΑΓΓΕΛΗΣ
Πάει να πει πως το π-- Πως το παιδί δεν
είναι δικό μου, Δημήτρη, αυτό πάει να
πει. Και πως με τη Λίντα ήμασταν μαζί
δυόμιση μήνες. Και την πήδηξα ζήτημα
πέντ-έξι φορές.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ
Και μία φορά να την πήδηξες, ρε μαλάκα,
φτάνει!
ΒΑΓΓΕΛΗΣ
Τι μου λες τώρα, ρε Δημήτρη; Κι εγώ πού
ήμουνα, δηλαδή; Δεν ήμουνα μπροστά; Τι
είμαι, δηλαδή, κανένας μαλάκας; Δεν θα
το 'χα καταλάβει;14.
Το πράγμα εξελίσσεται προς όφελος του Βαγγέλη, όταν ο διπρόσωπος Γιώργος λυγίζει, εκφράζοντας τις αμφιβολίες του. Ο Βαγγέλης ξεθαρρεύει, πιέζοντας προς την ίδια κατεύθυνση:
ΓΙΩΡΓΟΣ
Μπορεί το παιδί να μην είναι δικό του,
ρε.
ΒΑΓΓΕΛΗΣ
Όχι «μπορεί,» Γιώργο. Όχι, «μπορεί.»
Σίγουρα δεν είναι δικό μου. Δεν είδες;
Δύο μέρες μετά. Που ερχόταν αυτός ο
χλεμπονιάρης, ο βρωμιάρης με το παπί,
ο βρωμοαλουμινάς και την έπαιρνε; Τι
να λέμε, τώρα.
ΓΙΩΡΓΟΣ
Ναι, ρε, καλά λέει. Το 'δα και γω,
να πούμε. Άντε, ρε. Δεν πρόλαβε να
χωρίσει, το ψωλάκι, να πούμε, κι
άρχισε να γυρίζει με άλλους...
ΔΗΜΗΤΡΗΣ
(ταυτόχρονα)
Κόφ'το, ρε!Ο Γιώργος μάλλον κατάλαβε ότι η πιο σύντομη έξοδος από την κουβέντα είναι παίρνοντας το μέρος του Βαγγέλη.
Ο Δημήτρης χάνει έδαφος. Εξοργίζεται με τον Γιώργο που τού κάνει νερά.
15.
Ο Δημήτρης συνεχίζει να κατρακυλά. Από τον αλουμινά, περνάμε στο «η Λίντα πάει με όλους:»
ΒΑΓΓΕΛΗΣ
Τι νομίζεις, Δημήτρη; Πως μόνο εμένα
έχει η Λίντα;
ΓΙΩΡΓΟΣ
Εδώ την έπεφτε σε μένα, ρε.
ΒΑΓΓΕΛΗΣ
Πού ξέρω γω, ρε ποιανού 'ναι το παιδί;
Τόσους γκόμενους είχε αυτή.
ΓΙΩΡΓΟΣ
Να μεγαλώνει ξένο παιδί;Καταιγιστικές ατάκες εναντίον του Δημήτρη. Είναι πολύ πιθανό και ο ίδιος ο Δημήτρης να έχει πεισθεί, πλέον, ότι το παιδί δεν είναι του Βαγγέλη. Τον βλέπουμε να διστάζει, πριν την ηρωική έξοδο, που οδηγεί τη σκηνή στην τρίτη πράξη της: όποιου και αν είναι το παιδί, ο Βαγγέλης πρέπει να αποκαταστήσει τη Λίντα.
16.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ
Βαγγέλη. Σου είπα, εγώ θα είμαι δίπλα
σου. Κάνε εσύ αυτό που πρέπει.Ωστόσο, η τελευταία αυτή του απόπειρα, έχει το αντίθετο αποτέλεσμα, καθώς ο Βαγγέλης ξεσπά, κερδίζοντας τις εντυπώσεις του Γιώργου, απορρίπτοντας τελειωτικά το ζήτημα του γάμου: «αυτό που πρέπει δεν είναι να την παντρευτώ, αλλά να τη βοηθήσω να το ρίξει.» Η συζήτηση έχει κάνει ένα μεγάλο κύκλο και έχει επιστρέψει στην αρχική της θέση. Η διαφορά είναι ότι ενώ στην αρχή ο Βαγγέλης έλεγε βαριεστημένος να το ρίξει να τελειώνουμε, τώρα φαίνεται σαν πονόψυχος φίλος της Λίντας, που θέλει να τη βοηθήσει.
ΒΑΓΓΕΛΗΣ
Ε, αυτό λέω κι εγώ να κάνω, ρε Δημήτρη.
Αυτό που πρέπει. Και πήγα και την
έπιασα ωραία, σα φίλος. Και της είπα
ότι δεν έχει να φοβάται τίποτα. Ότι θα
την πάω στην καλύτερη κλινική, να 'ναι
σίγουρη. Ότι θα την πάω στον δικό μου
τον γιατρό που'ναι τέλειος. Κι άμα δεν
έχει φράγκα, της είπα: θα της τα δώσω
εγώ κι όποτε έχει μου τα δίνει. Τι στο
διάολο να κάνω, άλλο;
Πέφτει ησυχία για λίγο.Ο Δημήτρης έχει αποτύχει. Δεν έχει τίποτε άλλο να πει πάνω στο ζήτημα για να πείσει τον Βαγγέλη.
Ωστόσο, δεν περιμένει ότι το θέμα μπορεί να χειροτερέψει περισσότερο:
17.
ΓΙΩΡΓΟΣ
Να τη στείλουμε και μεις, ρε. Πριν
φουσκώσει. Γιατί, μετά, θα φάμε πακέτο,
να πούμε. Πλήρωνε επίδομα τοκετού,
μητρότητας, επιδόματα για της πάνες,
επιδόματα για τα σκατούλια του μωρού...
Θα κάθεται αυτή και θα της στέλνουμε
τον μισθό στο σπίτι. Άντε, ρε, που θα
μεγαλώσουμε εμείς το μπάσταρδο της
Λίντας! Άντε, ρε, από δω πέρα με το
πουτανάκι, να πούμε.Σε αυτό το σημείο ο Δημήτρης συντρίβεται σαν τραγικός ήρωας. Έχοντας ξεκινήσει την κουβέντα με σκοπό να αποκαταστήσει το νέο ζευγάρι αλλά και τον ίδιο τον θεσμό της οικογένειας, έχει συμβάλλει στον εξοστρακισμό της μέλλουσας μητέρας και στην στέρηση της εργασίας της.
18.
Εξοργισμένος με τον εαυτό του, ξεσπά στον Βαγγέλη. Δεν είναι σαφές αν τον διώχνει από το σπίτι ή αν τον απολύει:
ΔΗΜΗΤΡΗΣ
Σήκω πάνω. Σήκω απάνω, ρε!Με το που ο Δημήτρης ξαναπαίρνει τον ρόλο του αφεντικού, ο διπρόσωπος Γιώργος αμέσως ξαναγίνεται ο συνέταιρός του:
ΓΙΩΡΓΟΣ
Σήκω απάνω, ρε, που σού λέει!
Ο Βαγγέλης σηκώνεται.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ
Σήκω φύγε. Αμόλα.
ΓΙΩΡΓΟΣ
Κάν'τηνε, ρε! Τι μαρμάρωσες;
ΔΗΜΗΤΡΗΣ
Αμόλα! Ξεκόλλα! Φύγε από δω.
Ο Βαγγέλης βγαίνει.Συνοπτικός σκελετός δομής
Αν δούμε εντελώς συνοπτικά τα επιχειρήματα του Βαγγέλη, αυτά είναι:
- Πρότεινα έκτρωση, αλλά εκείνη δεν θέλει.
- Δεν είμαι για γάμο.
- Είμαι ψυχολογικά ανώριμος.
- Είμαι οικονομικά αστήρικτος.
- Η Λίντα είναι Αλβανίδα.
- Δεν παίρνω Αλβανίδα.
- Δεν θέλω το σόι της.
- Το παιδί δεν είναι δικό μου.
- ξέρω ότι δεν την άφησα έγκυο.
- ξέρω ότι έχει κι άλλους άντρες,
- Έχω κάνει ό,τι πρέπει· πρότεινα έκτρωση, αλλά εκείνη δεν θέλει.
Τα βασικά beat
Παραπάνω, χώρισα το κείμενο σε ενότητες βάσει του θέματος συζήτησης. Τώρα, μελετώντας τις ενότητες αυτές ως προς τη δράση, προκύπτουν τα παρακάτω βασικά beat.
Κάθε beat γράφεται ως [δράση] — [αντίδραση], με επεξηγήσεις σε παρένθεση.
Όπως βλέπουμε, σε κάποιες ενότητες έχουμε περισσότερα από ένα βασικά beat.
| Εν. | Δράση | Αντίδραση |
|---|---|---|
| 1 | Βαγγέλης μοιράζεται τον θυμό του για θέμα Νικολέτας. | Γιώργος συμπάσχει. (Δημήτρης απών.) |
| 2 | Βαγγέλης και Γιώργος παραπονιούνται για Νικολέτα. | Δημήτρης τους αγνοεί. |
| 3 | Δημήτρης στριμώχνει Βαγγέλη για θέμα Λίντας. | Βαγγέλης ξεγλιστρά / αποποιείται φταίξιμο (κατηγορώντας Λίντα, που δεν θέλει έκτρωση). |
| 4 | Βαγγέλης & Γιώργος γκρινιάζουν (κακολογώντας Λίντα και φίλες της -και γυναίκες γενικότερα). | Δημήτρης τους αγνοεί. |
| 5Α | Κάλεσμα στην Περιπέτεια: Δημήτρης δωρίζει λύση (προτείνοντας σε Βαγγέλη να παντρευτεί Λίντα / Γιώργος συμφωνεί) και παραθέτει θετικά της. | Βαγγέλης κάνει τον κουφό. |
| 5Β | Δημήτρης στριμώχνει Βαγγέλη (κλείνοντας τηλεόραση) / Γιώργος συμφωνεί. | Βαγγέλης παλεύει να ξεγλιστρήσει. |
| 6 | Βαγγέλης ξεγλιστρά (επικαλείται ανωριμότητα ψυχολογική και οικονομική). | Δημήτρης τον καθησυχάζει (υποσχόμενος οικονομική στήριξη) / Γιώργος συμφωνεί. |
| 7 | Βαγγέλης διαμαρτύρεται (που τον πιέζουν να παντρευτεί Αλβανίδα). | Δημήτρης υποστηρίζει Λίντα / Γιώργος υποβιβάζει Βαγγέλη. |
| 8Α | Βαγγέλης διαμαρτύρεται (που θα γίνει οικογένεια με Αλβανούς). | Δημήτρης υποστηρίζει οικογένεια Λίντας / Γιώργος υποβιβάζει οικογένεια Βαγγέλη. |
| 8Β | Βαγγέλης υποβιβάζει Λίντα (που καθαρίζει τουαλέτες τους). | Γιώργος μπουχτίζει. |
| 9 | Γιώργος ξεσπά μπουχτισμένος. | Δημήτρης τον επιπλήττει. |
| 10Α | Δημήτρης υποβιβάζει Βαγγέλη (υποβιβάζοντας το γούστο του στις γυναίκες) / Γιώργος συμφωνεί. | Βαγγέλης υποστηρίζει το γούστο του (υποβιβάζοντας Λίντα). |
| 10Β | Βαγγέλης πετάει μπαλάκι σε Γιώργο (ρωτώντας αν θα παντρευόταν εκείνος τη Λίντα). | Γιώργος υποβιβάζει Βαγγέλη (λέγοντας ότι δεν είναι το ίδιο). |
| 11 | Βαγγέλης παραπονιέται (για το όλο θέμα). | Δημήτρης τον ενθαρρύνει (ότι η μάνα του θα χαρεί) / Γιώργος τον σαρκάζει. |
| 12 | Βαγγέλης σπέρνει αμφιβολία. | Δημήτρης υποστηρίζει αλήθεια Λίντας. |
| 13A | Βαγγέλης αρνείται πατρότητα. | Δημήτρης τον επιπλήττει (για αβάσιμο επιχείρημα: αφού το έκανες μαζί της). |
| 13B | Βαγγέλης αντεπιτίθεται (για αβάσιμο επιχείρημα: ήξερα τι έγινε εκείνη τη στιγμή). | Γιώργος πείθεται. |
| 14 | Γιώργος λυγίζει. | Βαγγέλης εφορμά / Δημήτρης κλωτσάει. |
| 15 | Βαγγέλης θριαμβεύει (με Γιώργο στο πλευρό του): «Η Λίντα είχε πολλούς.» | Δημήτρης διστάζει. |
| 16Α | Δημήτρης κάνει ηρωική έξοδο: «Κάνε αυτό που πρέπει. (Παντρέψου την.)» | Βαγγέλης ελίσσεται: «Κάνω αυτό που πρέπει. (Τη βοηθάω να το ρίξει.)» |
| 16Β | Βαγγέλης δικαιολογείται. | Γιώργος πείθεται / Δημήτρης απελπίζεται. |
| 17 | Γιώργος καρφώνει το καρφί στο φέρετρο της Λίντας. | Δημήτρης απελπίζεται. |
| 18 | Δημήτρης ξεσπάει / πατάει κάτω τον Βαγγέλη: «Φύγε.» (Γιώργος συμφωνεί.) | Βαγγέλης σκύβει το κεφάλι. |
Ακρότατα
Όπως στα μαθηματικά μελετάμε τα ακρότατα μιας καμπύλης, δηλαδή τη μέγιστη και την ελάχιστη τιμή που παίρνει, έτσι και σε μια ιστορία ή σε μια σκηνή μπορούμε να εντοπίσουμε τα σημεία όπου οι χαρακτήρες είναι στο υψηλότερο ή στο χαμηλότερο σημείο, δηλαδή το σημείο Midpoint και All is Lost, αντίστοιχα.1
Ο Δημήτρης φαίνεται να πετυχαίνει τον στόχο του όλο και περισσότερο, μέχρι το beat 12, στο οποίο ο Βαγγέλης εγείρει το ζήτημα για το αν το παιδί είναι πράγματι δικό του. Από εκεί ξεκινά ο κατήφορος, καθώς «Οι Κακοί Ξανάρχονται·» ο Βαγγέλης κερδίζει έδαφος όλο και περισσότερο, πείθοντας και τον Γιώργο να ταχθεί στο πλευρό του.
Συνεπώς, το Midpoint (Μέσον) της σκηνής, όπου δηλαδή ο πρωταγωνιστής σχεδόν πετυχαίνει τον στόχο του, είναι στην ενότητα 11.
Όσο για το σημείο «Όλα Χάνονται,» αυτό συμβαίνει στην ενότητα 15, όπου ο Βαγγέλης και ο Γιώργος παίρνουν τον Δημήτρη μονότερμα.
Ωστόσο, κατά τας γραφάς, μετά το «Όλα Χάνονται,» ο πρωταγωνιστής κάνει ένα ηρωικό πέρασμα στην τρίτη πράξη. Αυτό γίνεται στην αρχή της ενότητας 16. Η προσπάθεια του Δημήτρη για τρίτη πράξη, όμως, κατακρημνίζεται.
Beat sheet
Το beat sheet είναι ουσιαστικά μια περίληψη που πατάει πάνω στα βασικά στάδια του Ταξιδιού του Ήρωα. Για τη σκηνή μας, έχουμε:
ΑΡΧΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ: Ο Δημήτρης μπαίνει στη σκηνή αυστηρός, αλλά και πατρικός. Ελπίζει ότι θα καταφέρει να προσφέρει στο νέο ζευγάρι.
ΣΕΤΑΠ: Ξεκινά ερήμην του Δημήτρη, όπου πληροφορούμαστε ότι ο Βαγγέλης συνηθίζει να έχει σεξουαλικό ενδιαφέρον για τις υπαλλήλους του μαγαζιού, με την κρυφή υποστήριξη του Γιώργου.
Ύστερα, με την ατάκα του Δημήτρη, «Τι θα κάνεις με τη Λίντα, Βαγγέλη;» μαθαίνουμε όλες τις πληροφορίες που χρειαζόμαστε για να παρακολουθήσουμε την αντιπαράθεση που ακολουθεί: ο Βαγγέλης έχει αφήσει τη Λίντα έγκυο και εκείνη δεν θέλει να κάνει έκτρωση.
ΚΑΤΑΛΥΤΙΚΟ ΓΕΓΟΝΟΣ: Ο Δημήτρης παροτρύνει τον Βαγγέλη να παντρευτεί τη Λίντα.
DEBATE: Ο Βαγγέλης πρώτα αποφεύγει τη συζήτηση (κοιτώντας προς την τηλεόραση) και ύστερα αντιστέκεται: δεν μπορώ να ταΐσω γυναίκα και παιδί. Ο Δημήτρης αντικρούει το επιχείρημα, στριμώχνοντας τον Βαγγέλη και αναγκάζοντάς τον να συζητήσει το θέμα σε όλο του το μεγαλείο.
ΠΕΡΑΣΜΑ ΣΤΗ ΔΕΥΤΕΡΗ ΠΡΑΞΗ: Η δεύτερη πράξη της σκηνής ξεκινά με τον Βαγγέλη να διαμαρτύρεται που προσπαθούν να τον παντρέψουν -όπως μας αποκαλύπτει- με μια Αλβανίδα.
FUN AND GAMES: Ο Δημήτρης και ο Γιώργος επιχειρηματολογούν για τους λόγους που ο Βαγγέλης και η Λίντα είναι ταιριαστό ζευγάρι.
MIDPOINT: Ο Δημήτρης και ο Γιώργος έχουν πάρει τον Βαγγέλη μονότερμα και φαίνεται ότι βρίσκονται κοντά στον στόχο.
ΟΙ ΚΑΚΟΙ ΞΑΝΑΡΧΟΝΤΑΙ: Ο Βαγγέλης εισάγει την αμφιβολία για το αν το παιδί είναι πράγματι δικό του. Αυτό που ξεκινά ως αμφιβολία, συνεχίζει ως σιγουριά και κορυφώνεται στο επόμενο στάδιο.
ΟΛΑ ΧΑΝΟΝΤΑΙ: Ο Γιώργος παίρνει το μέρος του Βαγγέλη, υποστηρίζοντας και αυτός ότι το παιδί το έχει κάνει η Λίντα με έναν από τους άλλους εραστές της. Το κατώτατο σημείο είναι η ενότητα 15, στην οποία Βαγγέλης και Γιώργος πυροβολούν τον Δημήτρη με καταιγιστικές ατάκες.
ΣΚΟΤΕΙΝΗ ΝΥΧΤΑ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ: Πρόκειται για μια πολύ σύντομη παύση, στο τέλος της ενότητας 15. Φαίνεται ότι ο Δημήτρης αμφιβάλλει για την ίδια του τη θέση.
ΠΕΡΑΣΜΑ ΣΤΗΝ ΤΡΙΤΗ ΠΡΑΞΗ: Παρά τις αμφιβολίες του, αποφασίζει να κάνει την ηρωική έξοδο. Λέει στον Δημήτρη να κάνει αυτό που πρέπει.
Ωστόσο, δεν παίρνει τα αποτελέσματα που περιμένει. Ο Βαγγέλης, έχοντας ήδη κερδίσει τον Γιώργο, ξεσπά σαν να τον πνίγει το άδικο και επιστρέφει στο θέμα της έκτρωσης, λέγοντας «τι στο διάολο να κάνω άλλο;» Ο δε Γιώργος σφραγίζει το πεπρωμένο της Λίντας, προτείνοντας να την απολύσουν πριν φουσκώσει.
ΦΙΝΑΛΕ: Ο Δημήτρης αναλαμβάνει πάλι το κύρος του αφεντικού και διώχνει τον Βαγγέλη από το σπίτι του, χωρίς ωστόσο να έχει πετύχει την επιδίωξη που είχε στη σκηνή.
ΤΕΛΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ: Ο Δημήτρης βγαίνει από τη σκηνή απογοητευμένος και αηδιασμένος. Έχει αποτύχει και έχει μόλις συμμετάσχει στην απόλυση μιας εγκύου από την επιχείρησή του.
ΤΕΛΟΣ
—
Η χρήση των παραπάνω εργαλείων μας προσφέρει εποπτεία και συνείδηση για τον τρόπο που άλλοι σεναριογράφοι πλάθουν το υλικό τους και το προσφέρουν το στον θεατή στις πιο αποτελεσματικές δόσεις και με τον πιο ικανοποιητικό ρυθμό.
Παρέλειψα κάτι; Παρακαλώ γράψτε στα σχόλια την άποψή σας για την παρούσα ανάλυση.
—
Σημειώσεις
1 Για περισσότερα πάνω στους όρους του Ταξιδιού του Ήρωα, βλέπε το σχετικό άρθρο.
2 Στο βιβλίο του Μπάμπι Εναντίον Γκοτζίλλα, ο θεατρικός συγγραφέας, σκηνοθέτης, και σεναριογράφος Ντέιβιντ Μάμετ αναφέρει τρεις μαγικές, όπως λέει, ερωτήσεις, τις οποίες χρειάζεται να ρωτά ο συγγραφέας, καθώς γράφει μια σκηνή:
- Ποιος θέλει τι από ποιον; – Η ερώτηση αυτή μας δίνει τον πρωταγωνιστή και τον ανταγωνιστή της σκηνής, καθώς και τις επιδιώξεις τους.
- Τι θα γίνει αν δεν το πάρει; – Η δεύτερη ερώτηση μας λέει τι διακυβεύεται για τον καθένα τους· τι ρισκάρει ο καθένας και τι θα χάσει αν δεν πετύχει την επιδίωξή του.
- Γιατί τώρα; – Η τελευταία ερώτηση μας δίνει το επείγον της σκηνής. Ο θεατής χρειάζεται να νιώθει ότι η σκηνή που βλέπει μπορεί να συμβαίνει μόνο τώρα και όχι νωρίτερα ή αργότερα στο έργο.
