Κλίμακες

Η αρχιτεκτονική, η γλυπτική, και οι άλλες τέχνες του χώρου δεν είναι οι μόνες στις οποίες χρησιμοποιούμε την έννοια της κλίμακας. Το ίδιο κάνουμε και στην τέχνη της αφήγησης.

Αν και ένας θεατής βιώνει μια ταινία μόνο στιγμή προς στιγμή, ως σεναριογράφοι χρειαζόμαστε τη δυνατότητα να ζουµάρουμε µέσα και έξω, διατρέχοντας την ιστορία όχι μόνο στιγμή προς στιγμή, αλλά και σκηνή προς σκηνή ή σεκάνς προς σεκάνς.1

Αναλόγως με τη φάση της δουλειάς μας και με τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε, υπάρχουν φορές που χρειάζεται να βλέπουμε το δέντρο και άλλες που χρειάζεται η εποπτεία ολόκληρου του δάσους.

Είδη κειμένου

Το ζουμάρισμα αυτό το πετυχαίνουμε δουλεύοντας με κάποια είδη κειμένου που έχουν συγκεκριμένες προδιαγραφές. Τα κείμενα αυτά τα χρησιμοποιούμε είτε για εργασία είτε για παρουσίαση.

Η αντιστοιχία κειμένου με την κλίμακα που θέλουμε να μελετήσουμε είναι η εξής:

ΚλίμακαΚείμενο
στιγμή προς στιγμή2σενάριο και treatment
σκηνή προς σκηνήσκαλέτα και treatment
σεκάνς προς σεκάνςσύνοψη
ταινία προς ταινίαlogline

Για να τα δούμε ξεχωριστά:

Σενάριο

Το τελικό προϊόν της σεναριογραφίας. Είναι κείμενο με αυστηρό φορμά. Γράφεται πάντα σε ενεστώτα χρόνο και περιέχει μόνο τα στοιχεία που αποδίδονται οπτικά και ηχητικά (δράσεις, διαλόγους, ήχους).

Έτσι, δεν περιέχει, για παράδειγμα, άμεσες περιγραφές του εσωτερικού κόσμου των ηρώων, παρά μόνο έμμεσες, όταν αυτές εξωτερικεύονται με δράση ή διάλογο.

Το σενάριο, στα αγγλικά, λέγεται screenplay ή script. Ανάλογα με το πλήθος των αναθεωρήσεων (rewrites και revisions), έχουμε το πρώτο ντραφτ, το δεύτερο ντραφτ, κλπ…

Σκαλέτα

Περίληψη της ταινίας, όπου η κάθε σκηνή αποδίδεται με μια δυο προτάσεις ή μια μικρή παράγραφο, σε ενεστώτα χρόνο.

Αντίθετα από ό,τι στο σενάριο, στη σκαλέτα επιτρέπονται άμεσες αναφορές στον εσωτερικό κόσμο.

Η σκαλέτα, στα αγγλικά, λέγεται step outline ή step treatment.

Σύνοψη

Περίληψη της ιστορίας, όπου η κάθε σεκάνς αποδίδεται με μια δυο προτάσεις ή μια μικρή παράγραφο, επίσης σε ενεστώτα χρόνο.

Όπως και στη σκαλέτα, στη σύνοψη μπορούμε να αναφερόμαστε άμεσα στην ψυχολογία και τον εσωτερικό κόσμο των ηρώων.

Η σύνοψη, στα αγγλικά, λέγεται synopsis -και στον πληθυντικό: synopses.

Logline

Η υπόθεση της ταινίας σε 25-30 λέξεις. Μέσα σε μια-δυο προτάσεις, περιγράφουμε το βασικό γεγονός της ταινίας, τον πρωταγωνιστή, και τη δράση που ακολουθεί για να πετύχει τον στόχο του.

Εξαιρετική πηγή γνώσης πάνω στο logline αποτελεί ο ιστότοπος Logline It, που προσφέρει μια αφοπλιστικά απλή και αποτελεσματική φόρμουλα συγγραφής logline. Επιπλέον, έχει μια πολύ ζωντανή κοινότητα χρηστών, που αναρτούν τις δικές τους logline και δέχονται σχόλια εποικοδομητικής κριτικής από τους άλλους χρήστες.

(Θα με δείτε και μένα κάπου εκεί γύρω.)

Εκτός κλίμακας: το treatment

Το treatment είναι μια περίληψη απροσδιόριστης έκτασης και κλίμακας που κυμαίνεται μεταξύ του σκηνή προς σκηνή και του στιγμή προς στιγμή. Αφηγείται μεν την ιστορία της ταινίας σκηνή προς σκηνή, αλλά επιβραδύνει όπου χρειάζεται για να αποδώσει σημαντικά σημεία της πλοκής στιγμή προς στιγμή.

Αναλόγως με τον σκοπό του, έχουμε:

treatment παρουσίασης: Μια λεπτομερής περίληψη που σκοπό έχει να προκαλέσει ενδιαφέρον για την ταινία, για παράδειγμα από πιθανό χρηματοδότη. Αποτελείται από περιγραφή της δράσης και του εσωτερικού κόσμου των ηρώων, ανά σκηνή. Το μέγεθος ενός τέτοιου treatment εξαρτάται από τη συμφωνία με τον παραγωγό. Μπορεί, για παράδειγμα, να είναι 8 σελίδες (μία σεκάνς ανά σελίδα) ή και πολύ περισσότερο.

treatment εργασίας: Οι σημειώσεις του σεναριογράφου για την ιστορία, σκηνή προς σκηνή. Καθώς είναι εργαλείο του εκάστοτε σεναριογράφου, δεν έχει σαφή μορφή. Ο δε σεναριογράφος δεν οφείλει να το δείξει πουθενά.

Σε περιπτώσεις που περιέχει δείγματα διαλόγων, το κείμενο ονομάζεται scriptment, ένα υβρίδιο του script και του treatment που έχει χρησιμοποιήσει ο Τζέημς Κάμερον στη συγγραφή κάποιων ταινιών του.

Για περισσότερα

Όλα τα παραπάνω είδη κειμένου είναι ιδιαίτερα απαιτητικά. Σε μελλοντικά άρθρα θα επιστρέψω στο καθένα από αυτά για περισσότερες επεξηγήσεις.


Σημειώσεις

1 Αν έχετε αμφιβολίες για το τι ορίζουμε σκηνή και τι σεκάνς, διαβάστε το άρθρο μου Σκηνές και σεκάνς.

2 Αλλιώς: beat προς beat.

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *